Gertruda

Gertruda — imię żeńskie pochodzenia germańskiego, złożone z członu Ger-: stwniem. gēr — "włócznia z ostrym żelaznym grotem", "oszczep", oraz trut, od germ. thrūdi ("moc, siła") pomieszanego z drūda, stwniem. trūt, drūt ("ukochany, miły"; por. Ermentruda).
Można je tłumaczyć jako "silna w walce oszczepem".
Notowana w Polsce od XIII w., początkowo w łacińskiej formie Gertrudis (1223 r.), a od 1251 r. jako G(i)ertruda.
Imię to było dość popularne w Polsce w średniowieczu.
Inne notowane w średniowieczu formy tego imienia to: Gertrud, Girtrud, Girtrudis, ze zdrobnieniami G(i)erka, G(i)eruchna, G(i)erusza, Trude (niem.), G(i)ela, Ruchna (to ostatnie może też od Rufiny.
Na gruncie niemieckim skróconą formę Gertrudy może stanowić także Gerda.
Rosyjskie słowniki tłumaczą to imię dwojako: jako imię germańskie o morfologii opisanej powyżej i jako imię powstałe ze złożenia skróconych wyrazów "героина труда" (czyt. gieroina truda), czyli "bohaterka pracy" (por. Bohater Pracy Socjalistycznej).
Jako zdrobnienia proponują formy: G(i)erta, G(i)eta, G(i)etunia, G(i)etusia, G(i)era.
Gertruda imieniny obchodzi
18 lutego, jako wspomnienie św. Gertrudy Comensoli
17 marca, jako wspomnienie św. Gertrudy z Nijvel
16 listopada, jako wspomnienie św. Gertrudy z Helfty, zw. też Gertrudą Wielką.

Gertruda z Hackeborn - święta, założycielka klasztoru benedyktynek w Helfta
Gertruda Mieszkówna - córka króla Polski Mieszka II Lamberta i Rychezy; jako autorka łacińskich modlitw prozą poetycką, zapisanych w Kodeksie Gertrudy – najdawniejszy pisarz polski znany z imienia
Gertruda - córka Bolesława III Krzywoustego i Salomei, zakonnica w Zwiefalten
Gertruda - córka Henryka I Brodatego i Jadwigi Śląskiej, ksieni klasztoru w Trzebnicy
Gertruda - córka Henryka II Pobożnego, żona Bolesława I mazowieckiego
Gertruda z Meran - królowa Węgier
Gertruda Saska - królowa Danii
Gertruda Toskańska - arcyksiężniczka Austrii
Gertruda Babenberg - księżna czeska, pierwsza żona Władysława II
Gertruda Babenberg - księżniczka austriacka z dynastii Babenbergów
Gertruda Babenberg - księżna Mödling, tytularna księżna Austrii i Styrii
Gertrude Baines - Amerykanka; w okresie od 2 stycznia do 11 września 2009 była najstarszą osobą świata o zweryfikowanej dacie urodzin
Gertrud Bäumer - niemiecka działaczka ruchu kobiet, polityczka, pisarka
Gertrude Baumstark - rumuńska szachistka od roku 2004 reprezentująca Niemcy
Gertrude Bell - brytyjska podróżniczka, pisarka, alpinistka, doradca polityczny i archeolog; wraz z Thomasem Edwardem Lawrence’em wywarła duży wpływ na powstanie Iraku
Gertruda Czarnecka - polska polityk, posłanka na Sejm PRL VIII kadencji
Gertrude Elion - amerykański lekarz farmakolog; laureatka Nagrody Nobla z dziedziny fizjologii i medycyny
Gertrud Gabl - była austriacka narciarka alpejska, zwyciężczyni Pucharu Świata
Gertruda von Hohenberg - królowa Niemiec
Gertruda Kilos - polska lekkoatletka
Gertruda z Nivelles - frankijska arystokratka z rodu Pippinidów żyjąca w VII w., ksieni klasztoru benedyktyńskiego, święta Kościoła Katolickiego
Gertruda Orlacz - polska polityk, posłanka na Sejm PRL IX kadencji
Gertruda z Komorowskich Potocka - pierwsza żona Stanisława Szczęsnego Potockiego
Gertrude Pritzi - była austriacka tenisistka stołowa, pięciokrotna mistrzyni świata
Gertrud Scholtz-Klink - przywódczyni nazistowskiej organizacji kobiecej w III Rzeszy
Gertruda von Sulzbach - królowa Niemiec
Gertrude Stein - amerykańska pisarka, poetka i feministka
Gertruda Szalsza - polska aktorka teatralna i filmowa
Gertruda Szumska - polska polityk, nauczycielka matematyki, posłanka na Sejm IV kadencji